Samenwonen en vaderschap; hier moet je aan denken
Stap 1: Je kindje erkennen, ook als je niet de biologische vader bent
De moeder is automatisch juridisch ouder van het kind. Als de moeder bij de geboorte van het kind getrouwd is of geregistreerd is als partner, is de echtgenoot of partner automatisch de juridische vader van het kind. Zijn jullie niet getrouwd, dan moet de vader zijn kindje eerst erkennen. Dat kan al tijdens de zwangerschap. Erkennen kan bij de gemeente – dat is kosteloos – of bij de notaris. Daarvoor heeft de vader toestemming nodig van de moeder. De persoon die het kind erkent, hoeft overigens niet per se de biologische ouder van het kind te zijn. Ook als de partner van de moeder niet degene is die het kind heeft verwekt, kan hij toch het kind erkennen.
De belangrijkste gevolgen
Door te erkennen wordt ook de vader juridisch ouder van het kind en krijgt hij rechten en plichten ten aanzien van zijn kind. Er ontstaat een zorg- en opvoedingsplicht voor het kind, het kind krijgt rechten op de nalatenschap van de vader en de vader en het kind worden elkaars wettelijke erfgenamen. Ook kan het kind bij de erkenning de achternaam van de vader krijgen.
Stap 2: Het gezag aanvragen
De moeder heeft automatisch het gezag over het kind. Na de erkenning kan ook de vader het gezag aanvragen bij de rechtbank. Zodra je het gezag hebt over een kind ben je verantwoordelijk voor de verzorging en de opvoeding en heb je bijvoorbeeld inspraak in de de schoolkeuze en medische beslissingen. Dat houdt ook in dat de kosten voor de verzorging en de opvoeding tot 18 jaar en de kosten voor levensonderhoud en de studie vanaf 18 tot 21 jaar door de ouders met het ouderlijk gezag moeten worden betaald. Je beheert daarnaast het vermogen van de minderjarige kinderen; je mag dus bepalen wat er met het vermogen van het kind gebeurt. Een kind mag alleen zelf iets met het geld doen als hij of zij toestemming heeft van een van de ouders.
Wettelijke vertegenwoordigers
Ook zijn de ouders met het ouderlijk gezag de wettelijk vertegenwoordigers van het kind. Zolang het kind nog geen 18 jaar is, is het voor de wet handelingsonbekwaam. Het kind kan niet zelfstandig beslissingen nemen in het dagelijks leven. Daarvoor is toestemming nodig van een van de wettelijk vertegenwoordigers, bijvoorbeeld om een paspoort aan te vragen, te beslissen over een medische behandeling of naar welke school het kind gaat. Als een vader het gezag heeft aangevraagd, heeft hij daarin net zoveel zeggenschap als de moeder, ook als zij uit elkaar gaan. Ouders hebben ten opzichte van elkaar de wettelijke plicht om elkaar te informeren over belangrijke ontwikkelingen rondom het kind. Daarom is het zo belangrijk dat ook de vader gezag heeft.
De rol van de voogd
Als de vader niet het ouderlijk gezag heeft over zijn kind en de moeder overlijdt, dan kan de voogd optreden. Maar als de moeder komt te overlijden, wil je natuurlijk liever dat het kind onder de verantwoordelijkheid van de vader valt. Gelukkig kan de vader na het overlijden van de moeder een verzoek indienen om het gezag te krijgen. Doet hij dit binnen een jaar, dan zal hij de voorkeur krijgen boven de aangewezen voogd. Doet de vader dit na een jaar of later, dan is er geen sprake meer van een voorkeurspositie en krijgt de vader alleen het gezag als de situatie na de benoeming van de voogd verandert.
Twee ouders van hetzelfde geslacht
Als beide ouders van hetzelfde geslacht zijn, gelden afwijkende regels voor het erkennen van het kind en het aanvragen van gezag over het kind. De Rijksoverheid vertelt daar op haar website meer over.
Meer weten?
Wil je meer weten over het hebben van een kind als je ongehuwd samenwoont? Heb je specifieke vragen over de regels bij duo-moederschap of heb je andere vragen? Neem gerust contact met ons op, we helpen je graag verder!