Waarom geregistreerd partnerschap?

Het geregistreerd partnerschap is in 1998 ingevoerd omdat mensen van hetzelfde geslacht niet konden trouwen. Zo konden ze toch een juridische status krijgen. Sinds 1 april 2001 kunnen stellen van gelijk geslacht met elkaar een huwelijk aangaan. Toch is het geregistreerd partnerschap blijven bestaan. Dat het in een behoefte voorziet, blijkt wel uit de cijfers van het CBS. In 2021 trouwden 56,4 duizend paren en sloten 26,1 duizend stellen een geregistreerd partnerschap.

Overeenkomsten huwelijk en geregistreerd partnerschap

Het geregistreerd partnerschap wordt weleens gekscherend ‘trouwen zonder feestje’ genoemd. Dit is natuurlijk niet helemaal terecht, want je kunt een geregistreerd partnerschap aangaan en dat groots vieren en je kunt trouwen zonder veel bombarie. Maar het is wel vaak waar het in de praktijk op neerkomt. Ongeacht hoe je jullie verbintenis viert, het huwelijk en het geregistreerd partnerschap hebben een flink aantal overeenkomsten. Zo hebben beide verbintenissen dezelfde vermogensrechtelijke en erfrechtelijke gevolgen.

Als geregistreerd partners of echtgenoten ben je elkaars erfgenaam. Voor partners die vanaf 1 januari 2018 een huwelijk of geregistreerd partnerschap aangaan, geldt er een beperkte gemeenschap van goederen. Beide vormen kennen dezelfde zorgplicht naar elkaar en na beëindiging van het huwelijk of geregistreerd partnerschap kan er een recht of plicht tot alimentatie ontstaan. Ook de gevolgen voor pensioenen zijn hetzelfde: tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap opgebouwd pensioen wordt gedeeld (verevend) bij echtscheiding en de echtgenoot of partner is automatisch gerechtigd tot partnerpensioen.

Verschillen huwelijk en geregistreerd partnerschap

Een belangrijk verschil tussen huwelijk en geregistreerd partnerschap is de ontbinding. Een geregistreerd partnerschap kan buiten de rechter om worden ontbonden, mits er geen kinderen zijn en beide partijen het eens zijn over de ontbinding en afspraken hebben gemaakt over de beëindiging. Dit kan via een notaris of advocaat en wordt geregistreerd bij de gemeente. Een ander verschil is dat een geregistreerd partnerschap geen scheiding van tafel en bed kent, terwijl een huwelijk dit wel kent.

Samenlevingscontract

Voor samenwoners is er in de wet niets geregeld, vandaar dat ik in mijn vorige blog het belang van een notarieel samenlevingscontract benadrukte. Partners erven niet automatisch van elkaar, er ontstaat geen gemeenschap van goederen en de zorgplicht gaat minder ver dan bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap. Bij het beëindigen van een samenlevingscontract is er ook geen zorgplicht of alimentatierecht of -plicht; opgebouwd pensioen wordt niet gedeeld (verevend). Het beëindigen van een samenlevingscontract is eenvoudiger dan scheiden en kan in onderling overleg gebeuren, of zelfs eenzijdig worden opgezegd.

Kinderen

Wanneer het gaat om kinderen, krijgen beide partners automatisch gezag als een kind binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt geboren. De echtgenoot of partner wordt dan automatisch als de vader gezien, ongeacht of dat biologisch gezien ook het geval is. Als een kind buiten het huwelijk wordt geboren, moet het eerst worden erkend door de vader, ook als er sprake is van een samenlevingscontract.

Gezamenlijk gezag door erkenning sinds 1 januari 2023

Sinds 1 januari 2023 is er een nieuwe regeling: wanneer een samenwonende partner een kind erkent dat buiten het huwelijk is geboren, wordt de vader niet alleen juridisch vader, maar krijgt hij ook automatisch gezag. Voorheen moest na de erkenning nog apart gezag worden geregeld bij de rechtbank. Dat hoeft nu niet meer.

Gemeente en notaris

Een huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt aangegaan bij de gemeente. Als je kiest voor huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden, dat moet je wel langs de notaris. Een samenlevingscontract wordt opgesteld bij de notaris, maar je wordt niet bij de gemeente geregistreerd als partners. Ook worden pensioenen niet gedeeld en ben je niet automatisch gerechtigd tot partnerpensioen.

Verschillen in het kort

Kortom, huwelijk en geregistreerd partnerschap staan in veel opzichten gelijk aan elkaar, terwijl een samenlevingscontract minder ver gaat wat betreft het delen van vermogen, inkomen en gevolgen bij overlijden. Voor iemand die een echtgenoot of een geregistreerd partner (en kind(eren)) achterlaat bij overlijden, is er in de wet een basisregeling opgenomen, voor samenwoners is dit niet het geval. Het blijft overigens in alle gevallen raadzaam om je te laten informeren/adviseren door een notaris, welke vorm u ook kiest om uw relatie vast te leggen.

Nieuwsgierig?

Behoefte aan een notarieel samenlevingscontract of wil je huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden opstellen? Wij helpen je graag. Neem gerust contact met ons op.